پاسخ به سوالاتی در مورد بورس، آینده سهامداری و سود و زیان آن

بورس روی بورس

این روزها دیگه کمتر کسی پیدا میشه که چیزی از بورس، سهام و ... نشنیده باشه و به موازات تعریف و تمجید هایی که از سود خیره کننده این بازار تو این ماه های گذشته میشنوه، حرفای ترسناکی هم میشنوه که شخص رو تو یک دو راهی سخت قرار میده.

دو راهی سود های چند صد درصدی و زیان و پودر شدن همه ی دارایی!

مردم ایران تو کلام محاوره ایشون وقتی میخوان بگن یه چیزی خیلی طرفدار داره و بهش توجه میشه میگن فلان چیز رو بورسه ولی سالها به خود بورس واقعی توجه خاصی نداشتن!

سالها بورس ایران (تهران) یکی از مظلوم ترین بورس های جهان بوده و اکثر مردم هیچ توجه و علاقه ای به بورس نشون نمیدادن.

اما مدتیه که بورس تهران واقعا روی بورس اومده و شده موضوع بحث خیلی ها.

علتش هم مشخصه و اونم اینه که تو چند ماه گذشته خصوصا 6 هفته ابتدائی سال 99 بورس رشد و سود دهی فوق العاده ای داشته و همه رو وسوسه کرده تا از این سود زیاد و بی دردسر که با چند کلیک بدست میاد استفاده کنن.

بورس راحت ترین نوع سرمایه گذاری

یکی از جذابیت های بورس اینه که شما براحتی و حتی بدون هیچ تخصصی و با 500 هزار تومن پول هم میتونی واردش بشی و شروع به تجارت و سرمایه گذاری و خرید و فروش کنی!

شما برای ورود به بورس نه نیاز به سن خاصی داری، نه تحصیلات و مدرک، نه مجوز و نه سرمایه زیاد.

فقط نیاز داری کد معاملاتی (کد بورسی) بگیری و تو یک کارگزاری (نماینده و واسط شما و بازار بورس) ثبت نام کنی.

دقت کنید که کلمات سرمایه گزاری یا کارگذاری هر دو غلط هستند!

چطور کد بورسی بگیریم؟

قبلا که استقبال زیادی از بورس نبود کارگزاری ها با خواهش و تمنا مردم رو ثبت نام میکردن اما الان یه کم اوضاع و قوانین فرق کرده.

برای ورود به بورس شما ابتدا باید در سایت سجام ثبت نام کنی و بعد از گرفتن کد پیگیری 10 رقمی به یکی از دفاتر پیشخوان بری تا احراز هویت بشی تا براشون مشخص بشه که شما همونی هستی که میگی و تو سایت ثبت نام کردی.

بعد از احراز هویت، شما کد بورسی رو میگیری و حالا باید یک نماینده و کارگزار برای خودت انتخاب کنی.

کدوم کارگزاری خوبه؟

هیچکدوم!

ولی باید بین بد و بدتر یکی رو انتخاب کنید و توصیه ما اینه که کارگزاری های غیر معروف رو انتخاب کنید که سرشون خلوت تر باشه و شاید پاسخگو و مشتری مدار باشن. البته شاید!

اهمیت کارگزاری چیه؟

خیلی زیاد! در همین زمان نوشتن این مقاله، چند روز هست که یکی از کارگزاری های معروف، دچار اختلال شده و حتی کاربرانش نمیتونن وارد سیستمش بشن و این باعث ضررهای سنگین به این افراد شده.

دقت کنید که بازار بورس این روزهای بگونه ای شده که حتی ثانیه ها هم گاهی مهمه و شما نیاز دارید بتونید هر لحظه به سیستم دسترسی داشته باشید و معامله مد نظرتون رو داشته باشید.

البته نگران نباشید و با دم دست ترین کارگزاری کار خودتون رو شروع کنید. بعدا براحتی میتونید کارگزاریتون رو تغییر بدید.

آموزش سرمایه گذاری در بورس

خوبی بورس اینه که نیاز به یادگیری خاصی نداره و شما میتونید همینطوری بدون هیچ علم و تخصصی هم خرید و فروش کنید اما خب نتیجه این خرید و فروش هم هر چیزی ممکنه بشه، حتی از دست دادن بخش زیادی از پولتون.

اما خب هر چقدر سعی کنید بیشتر یاد بگیرید میتونید سود بیشتری بدست بیارید.

در واقع ضروری بودن آموزش برای اینه که بتونید سرمایه گذاری بهتری داشته باشید وگرنه شما بدون هیچ علم و آموزشی هم میتونید تو بورس باشید!

سود بورس و سهام

• تو بورس ماهی چقدر میشه سود کرد؟
• بورس سالیانه چند درصد سود میده؟
• بورس سود بیشتری میده یا بانک؟
• خرید سهام سود ده تره یا خرید سکه و طلا؟

اینها یه سری سوالات متداول امروز مردم در مورد سرمایه گذاری تو بورس و خرید سهام هست.

واقعیتش اینه که هیچکدوم از این سوالات جواب نداره و هر جوابی به این سوالات اشتباهه.

بورس میتونه شما رو نابود کنه و میتونه شما رو پولدار کنه!

بورس میتونه ماهی چند میلیون به شما ضرر بزنه یا چند میلیون به شما سود بده!

بورس میتونه ثروت شما رو چند برابر کنه و میتونه بخش زیادی از ثروتتون رو ازتون بگیره!

عوامل تاثیر گذار روی اینکه شما سود کنید یا ضرر فاکتورهای زیر هست:

1. روند کلی بورس.
2. شرکت هایی که شما روی اونها سرمایه گذاری کردید.
3. تاریخ خرید و فروش سهم.
4. شانس!

در ادامه در مورد هر 4 فاکتور بالا صحبت میکنیم.

روند کلی بورس، صعودی یا نزولی؟

اگر از شما بپرسن فلان جنس سه ماه دیگه ارزونتره یا گرونتر شما میگید به احتمال 99 درصد گرونتره و 1 درصد همین قیمته!

اما این روند صعودی که در اکثر اجناس وجود داره و همیشه گرونتر میشه در مورد سهام شرکت ها وجود نداره و قیمت اونا ممکنه صعود کنن یا نزول کنن یا ثابت بمونه.

در دوره هائی بورس یک روند صعودی داره و در دوره هائی روند نزولی

بعنوان مثال اگر شما بپرسید که قیمت سهام شرکت X شهریور 98 بالاتر بوده یا اسفند 98 من به شما میگم قطعا اسفند 98 چون روند بورس در این دوره صعودی بوده و همه سهم ها رشد داشتن.

این صعودی بودن بگونه ای بود که هرکسی با هر سطحی از سواد، هر چقدرم ناوارد باشه و حتی سهام بدترین شرکت ها رو هم خریده باشه، تو 6-7 ماه گذشته قطعا سود کرده.

اما همیشه اینطوری نیست و گاهی روند بورس نزولیه و قیمت بسیاری از سهم ها کاهشی هست مثلا از آبان سال 92 تا دی 94 شاخص بورس و قیمت اکثر سهم ها نزولی و کاهشی بود. یعنی حدود 26 ماه روند کلی بورس زیان ده بوده!

بورس بازها بازار صعودی رو بازار گاوی و بازار غیر صعودی رو بازار خرسی میگن!

نتیجه اینکه خیلی مهمه که شما در چه روندی وارد بازار بورس بشی و این خیلی در سود و ضررتون موثره.

شاخص بورس

تو بورس یک مفهوم داریم بنام شاخص بورس که بنوعی نماینگر وضعیت کلی بورسه. اگر بره بالا یعنی سهام ها رشد کردن و ارزشمندتر شدن و اگر بیاد پائین یعنی قیمت ها پائین اومده و اکثر سهامدارها ضرر کردن.

از طریق تغییرات شاخص کل بورس میشه فهمید که تو دوره صعود بورس هستیم یا نزول یا در یک حالت بینابین و نرمال (که میشه صعود کم).

در زمان نوشتن این مقاله شاخص بورس بتازگی عدد یک میلیون رو شکسته و بالاتر رفته است!

سهام شرکت

اینکه شما سهام چه شرکتی رو بخری خیلی مهمه.

تو هر دوره ای از بورس رو شما بررسی کنید بهرحال یه سری از سهام ها (نمادها) رشد بهتری از یه سری دیگه دارن.

چه تو بازار گاوی و چه خرسی، شما اگر سهام های خوبی انتخاب نکرده باشی سود مناسبی نمیکنی

مثلا ممکنه سهام یک شرکتی هزار درصد سود بده و سهام یه شرکت دیگه 50 درصد.

ضمنا تو دوره هائی سهام های یک گروه رشد خوبی میکنن و یک گروه نه.

بعنوان مثال در نیمه دوم سال 98 طبق آمار، شرکت های مرتبط با فراوری های نفتی بطور میانگین تنها 12 درصد رشد داشتن در حالیکه در همین دوره شرکت های زیر مجموعه گروه کاشی و سرامیک بطور متوسط 70 درصد رشد داشته اند!

سهام چه شرکتی رو بخریم؟

اینکه سهام چه شرکتی رو بخریم که سود بیشتری ببریم و چطوری سهم هامون رو انتخاب کنیم بطور کلی دو راه داره:

1. یا خودتون حرفه ای باشید و بتونید با تحلیل، شرکت های مستعد رشد رو کشف کنید. این تحلیل ها دو نوع هستند که بهشون، تحلیل بنیادی (فاندامنتال) و تکنیکال میگن.
2. از دیگران که بلدن یا به اطلاعات خاص دسترسی دارن بپرسید. به این کار سیگنال گرفتن میگن.

البته شاید الان تصور کنید شرکت خوب یعنی شرکت بزرگ و ثروتمند، اما اینطور نیست.

مساله پیچیده تر از این حرفاست و نیاز به آموزش و تجربه داره و اصلا نمیشه همینطوری گفت که چه شرکتی سود ده هست و چه شرکتی نه!

زمان خرید و فروش سهام

برای سود کردن توی بازار بورس مهمترین فاکتور اینه که شما چه زمانی یه سهم رو بخرید و چه زمانی بفروشیتش.

برای اینکه کاملا این مطلب براتون جا بیفته میخواهیم چند نماد (سهام شرکت) رو در دوره های مختلف زمانی بررسی کنیم تا ببینید چقد بحث زمان ورود و خروج مهمه.

برای درک بهتر درصدهای سود و زیان بهتره در نظر داشته باشید که بانک ها سود سالایانه 15 درصد رو به سپرده ها میدن و این یعنی ماهی 1.25 درصد سود در هر ماه.

تو این بررسی، منبع قیمت سهم ها، نمودار تعدیل شده سایت سهامیاب بوده است.

بررسی سود و زیان نماد فرابورس (فرابورس ایران)

بررسی سود و زیان نماد وخارزم (سرمایه گذاری خارزمی)

بررسی سود و زیان نماد تپکو (تولید تجهیزات سنگین هپکو)

بررسی سود و زیان نماد خودرو (ایران خودرو)

نتیجه ایکه میتونید از بررسی این جدول ها بدست بیارید اینه که برحسب اینکه شما در چه زمانی سرمایه گذاری روی یک شرکت رو شروع کنید و کی این کار رو تموم کنید (خرید و فروش سهام) میتونید شرایط خیلی متفاوتی رو از نظر سود و زیان تجربه کنید.

مثلا اگر شما مهر ماه 98 همه دارائیتون رو تبدیل به سهام شرکت هپکو میکردید تو اسفند ماه 98 ثروتتون رو 6 برابر کرده بودید و بورس بعنوان یک معجزه در زندگی شما شناخته می شد که همیشه ازش به خوبی یاد می کردید اما اگر اسفند 98 روی نماد فرابورس سرمایه گذاری می کردید در عرض دو هفته یک چهارم دارائیتون رو از دست می دادید!

نقش شانس در سود سرمایه گذاری

توی هر بازاری سرمایه گذاری کنید همیشه شانس خیلی موثره.

مثلا فرض کنید شما اگر یک روز قبل از آغاز درگیری دی ماه 98 ایران و امریکا، همه اموالتون رو تبدیل به سکه طلا میکردید، میتونستید در عرض یک هفته 20 درصد سود کنید!

این در حالیه که سکه بهار آزادی در عرض 15 ماه قبل از این ماجرا، 20 درصد رشد داشته!

یعنی شما در عرض یک هفته میتونستید بیشتر از یک سرمایه گذاری 15 ماهه، سود کنید!

شانس تو سرمایه گذاری در بورس هم موثره. مثلا همین درگیری و تنش کوتاه، باعث سقوط قیمت ها در بورس تهران شد یا کرونا ضربه سنگینی به بورس همه ی کشورهای جهان (بجز ایران و ونزوئلا) زد.

حبابی بودن بورس، سقوط بورس و شاخص بورس

شاید بشه گفت این روزها بیش از اینکه در مورد خود بورس صحبت بشه در مورد سقوط بورس و ضرر و زیان مردم و بدبخت شدنشون صحبت میشه.

هرکسی هم یه تحلیلی برای خودش داره.

یه سری تحلیل ها میگه قیمت ها در بورس بی جهت و ساختگی بالا رفته و تحلیل های دیگه ای هم هست که میگه بورس یک عقب موندگی تاریخی داشته که در چند ماه اخیر این عقب موندگی جبران شده و حبابی در کار نیست.

یه سری حرف ها هم هست که دولت تصمیم داره با این روش پول های مردم رو نابود کنه!

البته این حرف ها مال الان نیست و از گذشته هم هر موقع بورس کمی رشد میکرده این صحبت ها پیش میومد.

شاخص کل بورس الان در حدود یک میلیون قرار داره. جالبه بدونید که این شاخص پارسال اردیهشت حدود 210 هزار بوده!

یعنی تو این یکسال بطور متوسط قیمت سهم ها 5 برابر شده!

و از این جالبتر اینه که بدونید برخی ها از شاخص 200 هزار صحبت از سقوط بورس و ضرر و زیان مردم میکردن!

آقای دکتر سیامک قاسمی که از چهره های مطرح شبکه های اجتماعی هستن و کاملا هم مورد تائید و احترام نویسنده هستن و قطعا هزار برابر بنده از اقتصاد و بورس سر در میارن، از چهره های مهمی هستن که در ماه های گذشته زیاد در مورد بورس اظهار نظرات منفی و مخالف داشتن.

ایشون در بهار 98 که شاخص بورس عدد دویست هزار بود این توئیت رو منتشر کردن:

اما بورس از شاخص 200 هزار براحتی عبور کرد و به عدد 300 هزار هم رسید و بازهم جناب سیامک قاسمی پیش بینی کردند که بعد از این بورس کمتر از میزان تورم سود دهی خواهد داشت و حتی نوشتند که اون سود آوری چند صد در صدی سال 97 را لولو برد! اما بعد از توئیت ایشون تا امروز شاخص کل بیش از 235 درصد رشد داشته!

اگر شخصی با اعتماد به حرف ایشون در دو توئیت قبلی از بورس خارج میشد تا الان چند صد درصد سود رو از دست داده بود!

ایشون در مورد تاثیر کرونا بر روی بورس ایران هم پیش بینی نادرستی داشتن و حتی بخاطر اصلاح (کاهش) موقتی و کم شاخص هم توئیتی منتشر کرده و گفتند که همونطورکه پیش بینی کرده بودند بورس ایران هم از اقتصاد جهانی پیروی خواهد کرد و قوی سیاه به بورس ایران هم رسید و همانند سایر بازارهای مالی جهان در اثر کرونا سقوط خواهد کرد؛ ولی این اتفاق هم نیفتاد و بعد از توئیت ایشون بورس صعود شدیدی رو تجربه کرد.

البته اینها بخشی از نظرات غلط اقتصاددانان در مورد روند بورس بود که بعنوان نمونه ارائه شد و هدفمون این بود که بگیم این عزیزان در پیش بینی های قبلیشون در مورد بورس اشتباه کردن و لذا نمیشه بعد از این هم با پیش بینی های این عزیزان به بورس نگاه کرد.

بورس کی میرزه؟

اگر من یا هرکس دیگه میدونست که کی قراره بورس بریزه، اینو به شما نمی گفت و فقط برای خودش استفاده می کرد. چون ریزش بورس به معنی اینه که مردم بخوان سهم هاشون رو بفروشن و کسی نخره و هر روز قیمتش پائینتر بیاد تا بالاخره یکی حاضر بشه بخره و سهم تبدیل به پول بشه.

اگر کسی بدونه چه زمانی قراره بازار بریزه طبیعیه که به کسی نمیگه، تا صف های فروش شلوغ نشه و بتونه خودش سهم هاشو قبل از ریزش بورس بفروشه!

اما بطور کلی باید گفت ریزش بورس تقریبا قطعیه ولی اینکه چه زمانی و در چه حدی این اتفاق بیفته رو شاید رئیس جمهور هم ندونه!

البته این ریزش حتما بصورت عددی نیست و ممکنه بصورت زمانی باشه. یعنی کافیه مثلا یکسال شاخص کل هیچ رشدی نکنه و حوالی یک عدد خاص نوسان کنه و خب این هم بنوعی ریزش میشه و یعنی یکسال سهامدارها هیچ سودی نکنن!

بورس خوبه یا بد؟

بورس خوب نیست بلکه عالیه ولی ریسک داره و نمیشه هم کاری کرد که ریسک نداشته باشه!

وقتی شما سهام یک شرکت رو میخری در واقع در سود و زیان اون شرکت سهیمی و یعنی همه ریسک هایی که اون شرکت باهاش طرفه رو شما هم باهاش طرفی.

معمولا سهامداران حرفه ای روی 4 یا 5 سهم سرمایه گذاری میکنن چون ریسک کمتری نسبت به اینکه فقط روی یک شرکت سرمایه گذاری کنن (اصطلاحا تک سهم باشن) داره.

اما این یعنی سرمایه شما با ریسک چند شرکت گره خورده و هر اتفاقی بدی برای هر کدوم بیفته برای سرمایه شما هم افتاده.

در چنین شرایطی مشخصه که سود و زیان شما به ده ها عامل از جمله، سیاست خارجی و امنیت ملی کشور، قیمت نفت، میزان تورم، قیمت دلار و ... بستگی داشته باشه.

در حال حاضر علاوه بر این ریسک های طبیعی یک ریسک اضافه هم بوجود اومده و اونم خطر ریزش شاخص و سقوط بورسه.

با توجه به تغییرات قیمتی که تو جدول های بالا دیدید فکر میکنیم خودتون هم متوجه شده باشید که چقدر قیمت ها رشد زیادی داشتن و این طبیعیه که شائبه ی حبابی بودن قیمت ها بوجود بیاد و بهرحال الان واقعا ریسک سرمایه گذاری در بورس بالاست.

با وجود اینهمه ریسک در بورس چگونه سرمایه گذاری کنیم؟

توصیه من بعنوان یک شخص مبتدی در بورس موارد زیر هست:

1. حتما و حتما در اسرع وقت کد بورسیتون رو بگیرید و در یک کارگزاری ثبت نام کنید. به بیان دیگه، به بورس وارد بشید، حتی اگر نمی خواهید روی هیچ سهمی سرمایه گذاری کنید.
2. اگر وضع مالیتون نزدیک به صفر هست، بعد از ورود، فقط و فقط عرضه های اولیه رو بخرید. عرضه اولیه سهام شرکت هایی هست که تازه وارد بورس شدن و تقریبا محال هستن که خریدشون سود نداشته باشه. اینطوری نه ریسکی کردید، نه لازمه که آموزش ببینید و نه وقتی ازتون گرفته میشه.

   برای اطلاع از زمان عرضه اولیه ها کافیه یک پیج بورسی فعال را در اینستاگرام دنبال کنید یا در یک کانال بورسی فعال عضو شوید.

3. اگر توانائی مالی بهتری دارید، علاوه بر عرضه اولیه یک مقدار کمی هم پول وارد بورس کنید. سرمایه ای که وارد میکنید رو مضربی از عدد 500 هزار تومن انتخاب کنید و با هر 500 هزار تومنی رو یک نماد سرمایه گذاری کنید. مثلا 500 هزار تومن فولاد، 500 هزار تومن خودرو، 500 هزار تومن شستا و ....

   این روش هم ریسک کمتری داره و هم اینکه باعث میشه کم کم و تو خود بازار، آموزش واقعی معامله گری (یا بقول حرفه ای ها ترید) رو ببینید.

4. این نکته رو مد نظر داشته باشید که سرمایه گذاری در بورس در کوتاه مدت ممکنه برای شما سود ده نباشه و یا حتی ضرر کنید اما بهرحال یادگیری و کسب تجربه تو این بازار باعث میشه شما یک راه درآمد جدید پیدا کنید.

   توجه داشته باشید که خیلی ها در همین ایران خودمون تنها شغلشون معامله گری تو بورس هست و وضع خوبی هم دارن.

5. اگر براتون حمایت از صنایع و شرکت های داخلی مهمه، باید بدونید که سرمایه گذاری در بورس یک سرمایه گذاری مولد هست و از این نظر به اقتصاد کشور کمک میکنه. یعنی علاوه بر سود و زیان ریالی، به این بعد از قضیه هم میتونید فکر کنید.
6. منابع آموزشی مختلفی و متعددی در مورد بورس وجود داره. بعضی هاش حرفه ایه و شاید در ابتدای امر حوصله یا انگیزه لازم برای یادگیریشون رو نداشته باشید اما یه سری نکات هم هست که بسیار ساده هست و میتونید یاد بگیرید تا ریسکتون کمتر بشه.

   بعنوان مثال تو آموزش ها به شما گفته میشه بهتره سهامی بخرید که عدد p/e اون نماد، عدد مثبت ولی کوچیکی باشه (هر چی کمتر بهتر).

   یادگیری این نکات ریز که ساده هست و زمانی نمیبره براحتی ممکنه و خیلی بهتون کمک میکنه.

7. سرمایه گذاری در بورس یک اقدام سرگرم کننده و جالبه. مطمئن باشید وقتی بهش وارد بشید سوا از بحث سود و زیان، براتون یک جذابیت ویژه داره که حتی ممکنه از ضرر دادن هم توش نترسید.

   فراموش نکنید که ما آدم هایی هستیم که کلی زمان میذاریم و میریم شهربازی، پول میدیم و بلیت میخریم، تو صف می ایستیم تا نوبتمون بشه تا سوار وسیله و دستگاهی بشیم که بهمون ترس و هیجان وارد کنه. چرا به سرمایه گذاری تو بورس این نگاه رو نداشته باشیم؟

نویسنده ی مقاله ی "سرمایه گذاری تو بورس خوبه یا بد؟ چطور سود کنیم؟"

این مطلب توسط علی متقی پور نوشته، و توسط تیم "هم سوالی"، ویرایش شده است.

لطفا یک گزینه را انتخاب کنید