همه چیز در مورد دیابت و مرض قند، نشانه ها، عوارض و درمان

دیابت، یک نام و چند بیماری

اکثر مردم تصور می کنند دیابت همان مرض قند یا بیماری قند ،است اما این یک تصور اشتباه، و یک غلط مصطلح است.

دیابت به مجموعه ای از بیماری ها گفته می شود که نقطه اشتراک آنها، "ادرار زیاد" یا "پر ادراری" است.

آنچه به عنوان دیابت در بین مردم معروف است یک نوع از انواع دیابت است که نام علمی آن دیابت شیرین یا دیابت قندی است.

این مقاله در مورد این نوع دیابت است و منظور از کلمه دیابت در آن، دیابت شیرین و مرض قند است.

دیابت یا مرض قند چیست؟

دیابت یا مرض قند یا Diabetes Mellitus به حالتی گفته می شود که میزان قند در خون انسان فراتر از حد مجاز و طبیعی آن باشد.

علت بالا رفتن قند خون، کاهش سرعت و توانائی بدن انسان در استفاده و سوخت گلوکز است.

دیابت، سوخت و ساز گلوکز را در همه انواع سلول‌ها، به غیر از سلولهای مغز، مختل می‌کند.

فراگیری دیابت

بر ارساس جدید ترین آمارها (آبان 1399) 11 درصد از افراد بالای 25 سال در ایران (حدود 5.5 ملیون نفر) دیابت دارند و در جهان این تعداد به 460 میلیون نفر می رسد که متاسفانه سالانه 4 میلیون و 200 هزار نفر از آنها به دلیل دیابت فوت می کنند.

این یعنی اینکه متاسفانه احتمال زیادی دارد که شما یا یکی از نزدیکانتان در دوره ای از زندگی با این بیماری مواجه شوید، پس لازم است که با آن آشنا شوید.

دقت داشته باشید که اگر شخصی در اطرافیان شما تا کنون مرض قند نداشته اند، نشانه آن نیست که شما و حتی خود این افراد، دیابت نداشته باشند.

گلوکز چیست؟

گلوکوز نوعی کربوهیدرات است که در بدن انسان تولید انرژی می کند.

منشاء قند در بدن انسان چیست؟ چرا مواد غذایی به قند تبدیل می شوند؟

سلول های بدن، نمی توانند از انرژی درون مواد غذایی، به شکل مستقیم، استفاده کنند و باید آنها را به شکل قند، در بیاورند. بهمن دلیل مواد غذایی بعد از ورود به بدن، به شکل قند در می آیند و بعد از ورود به سلول های بدن، بعنوان سوخت و منبع انرژی این سلول ها، مورد استفاده قرار می گیرد.

انسولین چیست؟

انسولین نوعی هورمون است که توسط لوزالمعده (پانکراس) ساخته شده و ترشح می شوند و وظیفه آن پائین آوردن قند خون به روش های مختلف از جمله از طریق کمک به ورود قند به سلول های بدن است.

انسولین همانند کلیدی عمل می کند که درب ورودی سلول های بدن را برای ورود قند به آنها، باز می کند.

ارتباط انسولین و ایجاد دیابت و مرض قند

اگر بنا به دلایلی، انسولین در بدن، کاهش یابد، یا وظیفه خود را به درستی انجام ندهد، 2 مشکل بوجود می آید:

1. قند به سلول نمی رسد. این روند، سبب می شود تا سلول گرسنه مانده و در بدن، اختلال ایجاد شود.
2. قند خون مصرف نمی شود پس افزایش می یابد. این پدیده، مانند سم برای بدن عمل می کند و به سلول ها و بافت های بدن، آسیب می رسد.

انواع دیابت

برای دیابت چند دسته بندی وجود دارد که یکی از آنها یک دسته بندی 4 گانه است که دو نوع اول آن مهمتر می باشند.

انواع چهارگانه دیابت عبارتند از:

1. دیابت نوع یک یا دیابت نوجوانان (وابسته به انسولین)

   در دیابت نوع یک، لوزالمعده قادر به تولید انسولین نمی باشد. این نوع بیماری در هر سنی می تواند رخ دهد، اما اغلب در سنین پایین و در کودکان و نوجوانان دیده می شود و به همین علت هم به آن دیابت جوانان گفته می شود.

   در این نوع دیابت، مشکل بیمار، کمبود یا فقدان انسولین در بدنش است.

2. دیابت نوع دو یا دیابت بزرگسالان (غیر وابسته به انسولین)

   این نوع از دیابت، شایع ترین نوع این بیماری است (90 تا 95 درصد) که در سنین بزرگسالی، آغاز می شود و به همین دلیل، به آن دیابت بزرگسالی می گویند.

   در این نوع دیابت، انسولین در بدن تشکیل می شود و حتی گاهی بیش از حد لازم هم ترشح می شود اما بدن نسبت به عملکرد انسولین مقاوم می شود.

   این نوع دیابت بیشتر در افراد چاق دیده می شود.

3. دیابت حاملگی

   بارداری به تنهائی می تواند عامل ابتلا به دیابت در فرد باشد.

   عده کمی از خانم های باردار (3 تا 8 درصد)، در دوران بارداری خود، دچار دیابت حاملگی می شوند. این بیماری، بیشتر در اواخر دوران حاملگی خانم ها، ایجاد می شود.

   حدود نیمی از خانم های مبتلا به این نوع دیابت، ممکن است که این بیماری را تا پایان عمر خود، به همراه داشته باشند که در این حالت، بیماری آنها دیابت نوع دو به حساب خواهد آمد.

   این دیابت می تواند اثرات بدی روی مادر و نوزاد داشته باشد که البته با مراقبت و درمان می توان اثرات سوء دیابت حاملگی را کاهش داد.

4. دیابت به دلایل متفرقه از جمله بدلیل ابتلا به سایر بیماری ها

   برخی افراد به بیماری هایی نظیر بیماری های لوزالمعده، بیماری غدد درون ریز، و ... مبتلا می شوند. در این افراد، ممکن است که دیابت، به عنوان بیماری دوم، بروز کند.

دلایل ابتلا به دیابت نوع یک (نوجوانان)

دیابت نوع یک، در اثر عوامل زیر ایجاد می شود:

1. داشتن زمینه ژنتیک و ارثی ابتلا به دیابت
2. انواعی از ویروس، که سبب ایجاد مشکل در لوزالمعده، می شوند.
3. اختلال در سیستم ایمنی بدن، که سبب می شود تا سلول های ترشح کننده انسولین در لوزالمعده، از بین بروند.

دلایل ابتلا به دیابت نوع دو (بزرگسالان)

1. اضافه وزن و چاقی
2. داشتن زمینه ژنتیک و ارثی ابتلا به دیابت
3. عدم تحرک و ورزش روزمره
4. فشار خون

نشانه های ابتلا به مرض قند یا دیابت

دیابت، در مراحل ابتدایی خود، نشانه خاصی نداشته و ممکن است سالها پنهان بماند اما رفته رفته، با بالا آمدن قند خون، خود را به تدریج آشکار می کند.

بالا بودن قند خون، نشانه اصلی دیابت است.

علائم و نشانه های مرض قند و دیابت

در ابتدای ابتلا به دیابت معمولا هیچ نشانه ای در فرد بیمار دیده نمی شود و به مرور زمان و با افزایش میزان قند، علائم این بیماری در فرد آشکار می شود. بهمین دلیل هم هست که معمولا ابتلا به دیابت بصورت اتفاقی و براساس آزمایشات و غربالگری های غیر مرتبط، کشف می شود.

علائم و نشانه های دیابت نوع یک

نشانه های دیابت نوع یک، ناگهانی اتفاق می افتد. از نشانه های آن، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پرخوری
• پرنوشی
• ادرار زیاد
• خستگی بیش از حد طبیعی
• کاهش وزن و لاغری
• تاری دید

نشانه های دیابت نوع دو

بیماران مبتلا به دیابت نوع دو، اغلب بدون علامت هستند و علائم آن بصورت تدریجی بروز می کند.

از نشانه های رایج دیابت نوع دو، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حس خستگی و کم حوصلگی
• گرسنگی و تشنگی
• حس سوزش در انگشتان دست و پا
• ادرار شبانه
• مشکلات بینایی
• عفونت های مکرر و تاخیر در بهبود زخم ها و بریدگی ها.

غربالگری و تشخیص دیابت و مرض قند

تشخیص زود هنگام دیابت کمک زیادی به کاهش عوارض این بیماری می کند و از این نظر مهم است که در اسرع وقت، بروز مرض قند تشخیص داده شود.

تشخیص دیابت از طریق آزمایش و کنترل میزان قند خون انجام می شود.

این اندازه گیری قند خون ممکن است توسط خود بیمار و از طریق دستگاه های کنترل قند خون، و یا توسط پزشک انجام شود.

اندازه گیری و تست قند خون در خانه

از طریق دستگاه های خانگی تست قند خون، می توان به میزان گلوکز پلاسمای خون پی برد. این روش، میزان قند خون را در کوتاه مدت نشان می دهد. یعنی اینکه آیا در همین زمان تست میزان قند خون شما در حالت استاندارد قرار دارد یا خیر.

کنترل قند خون بصورت ناشتا و قبل از غذا و ۲ ساعت بعد از غذا به بیمار کمک می‌کند تا میزان تأثیر مصرف غذا بر قند خون خود را متوجه شود که این مساله در انتخاب وعده غذایی مناسب و کنترل منظم قند خون در زمان فعالیت یا در زمان بیماری، بمنظور تعیین تنظیم میزان انسولین دریافتی، کمک می کند.

دستگاه رایگان تست قند خون

این دستگاه ها انواع مختلفی دارد که حتی بصورت رایگان هم قابل تهیه است.

به شما توصیه می کنیم که در زمینه سلامتی و درمان بیماری هایتان هرگز به اطلاعات منتشر در سایت ها اکتفا نکرده و حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.

آزمایش قند خون توسط پزشک

در این روش، میزان قند خون در بازه های طولانی مدت دو تا سه ماهه اندازه گیری می شود.

افراد بالای 45 سال بهتر است هر 3 سال یکبار، آزمایش مربوط به قند خون را بدهند تا در صورت ابتلا هر چه سریعتر متوجه و درمان شوند.

دیابت مسری نیست

در بین حرفای ناخوشایندی که در مورد این بیماری زده می شود، خوب است که بعنوان یک خبر خوب این را بدانیم که زندگی با یک فرد دیابتی هیچ تاثیری در ابتلای شما به دیابت ندارد.

عوارض دیابت

عوارض بیماری دیابت، اغلب چند سال پس از ابتلا به وجود می آیند. این عوارض متعدد بوده و اکثر دستگاه های بدن را، درگیر خواهد کرد.

در صورت عدم تشخیص و درمان دیر وقت، این عوارض، موارد زیر را در فرد بیمار، ایجاد خواهد کرد:

• آسیب به چشم و نابینایی
• آسیب به کلیه، نیاز به پیوند کلیه و دیالیز
• آسیب به پا حتی در حد قطع و جدا کردن پا
• سکته مغزی
• سکته قلبی و عروق کرونری
• مشکلات عصبی
• مشکلات پوستی
• افسردگی
• آلزایمر

بطور کلی ابتلا به دیابت، خطر سایر بیماری ها را برای فرد مبتلا بیشتر می کند بگونه ایکه علت مرگ در اکثر بیماران دیابتی، بیماری های قلبی است.

پیشگیری از دیابت

همه ی ما انسان ها، در معرض دیابت هستیم، پس بهتر است اصول پیشگیری از دیابت را بشناسیم، تا در دام این بیماری و هزینه های درمان دیابت، گرفتار نشویم.

اصول پیشگیری از دیابت

1. دور غذاهای پرچرب و شیرین خط بکشیم

   استفاده از غذاهای شکر دار و کربوهیدراتی را کم کنیم. این غذاها، خطر ابتلا به دیابت را افزایش می دهند. بدن ما، با سرعتی بالا، این نوع از غذاها را، تجزیه می کند. در نتیجه این روند، ملوکول های کوچک قندی، ایجاد می شوند. این ملوکول ها، وارد جریان خون می شوند. قند خون افزایش پیدا کرده، و در نهایت دیابت ایجاد می شود.

2. وزن را در ناحیه متعادل نگه داریم

   افرادی که مبتلا به دیابت هستند، در نواحی کمر و شکم، دارای چربی زیادی هستند. این افراد به عنوان چاق شناخته می شوند. اما گاهی افراد مبتلا به دیابت نوع دو، اضافه وزن ندارند.

   حمل چربی بالاتر از حد طبیعی، ابتلا به دیابت را افزایش می دهد. در نتیجه کاهش وزن، خطر ابتلا به دیابت را کم می کند.

3. تحرک و ورزش را درر زندگی روزانه، فراموش نکنیم

   ورزش کمک زیادی به دفع بیماری ها، از جمله دیابت می کند.

   توجه داشته باشید، ورزش باید به صورت روزانه و منظم، انجام شود. بی نظمی و پراکندگی در برنامه ورزشی شما، هیچ کمکی در مقابله با دیابت نخواهد کرد.

4. مصرف آب بالا

   همین ماده ساده و طبیعی، بهترین نوشیدنی برای یک فرد دیابتی است. مصرف آب بالا، شما را از سایر نوشیدنی های مضر و قندی، دور می کند.

   با مصرف آب، به کنترل انسولین و قند خون خود، کمک کنید.

5. از دخانیات دوری کنید

   مصرف سیگار در جوامع امروزی، روند صعودی داشته و همین روند سبب شده تا بیماری هایی نظیر سرطان و دیابت، گسترش پیدا کنند.

   قرار گرفتن یک فرد در معرض دود سیگار، او را در خطر ابتلا به دیابت قرار خواهد داد.

6. فیبر مصرف کنید

   فیبر، یک ماده غذایی مفید می باشد. این ماده، توانایی این را دارد، تا سلامت روده را تامین کند. همچنین این ماده، در کنترل وزن شما مفید می باشد. پس در وعده های غذایی خود، فیبر قرار دهید.

   این کار، افزایش قند خون را متوقف می کند و خطر ابتلا به دیابت را کاهش می دهد.

7. ویتامین D مصرف کنید

   ویتامین D، در کنترل قند خون، نقش مهمی ایفا می کند. این ویتامین را در وعده های غذایی خود، قرار دهید. می توانید از مکمل های دارای ویتامین هم، استفاده کنید.

8. خواب کافی داشته باشید

   خواب کافی و منظم، در مقابله با دیابت مناسب می باشد.

   خواب متعادل، باید بین۶ تا ۸ ساعت باشد. خوابی که خارج از این محدوده باشد، مناسب نیست.

   <<< آموزش نحوه خواب راحت و سریع شبانه >>>

درمان دیابت و مرض قند

همشه پیشگیری بهتر از درمان است پس بهتر است اقدامات پیشگیرانه برای مبتلا نشدن به دیابت را بطور جدی انجام دهید و حتی در صورت ابتلا هم این اقدامات را رها نکنید.

اما علاوه بر این شما نیاز به مراجعه به پزشک مخصص دارید تا از طریق دارو درمانی و انسولین درمانی، دیابت و مرض قند شما رو مداوا کند.

درمان دیابت از طریق طب سنتی

طب سنتی برای درمان مرض قند هم دستوراتی دارد که شامل خوردن برخی خوراکی ها از جمله، مویز (بجای قند)، سیر، پیاز، آلوئه ورا و ... است.

مشاوره رایگان درمان دیابت

در صورتیکه خودتان یا عزیزانتان درگیر بیماری مرض قند بوده و نیاز به دریافت مشاوره و راهنمائی در مورد دیابت و درمان دیابت دارید می توانید برای دریافت مشاوره رایگان اقدام کنید.

دیابت و کرونا

بروز بیماری کرونا در افراد مبتلا به دیابت بیش از سایرین نیست اما در صورتی که یک بیمار دیابتی به کرونا مبتلا شود، خطر کرونا برای اون بیش از افرد غیر دیابتی خواهد بود.

روز جهانی و هفته ملی دیابت

با توجه به اهمت و فراگیری مرض قند در جهان، 14 نوامبر هر سال میلادی، بعنوان روز جهانی دیابت شناخته می شود.

در ایران نیز هفته ای که این روز در آن واقع شده بعنوان هفته ملی دیابت شناخته می شود که معمولا هفته سوم آبان ماه است.

سخن پایانی

دیابت را به عنوان یک خطر تهدید کننده، بپذیریم و بکوشیم تا خود را در برابر دیابت، مقاوم کنیم.

این را فراموش نکنیم که سلامتی، نعمتی است که قدردان آن نیستیم. پس به راحتی آن را از دست ندهید و دیابت را جدی بگیرید.

نویسنده ی مقاله ی "دیابت، انواع، عوارض، علائم، نشانه ها و درمان"

این مطلب توسط آرش امیری نوشته، و توسط تیم "هم سوالی"، ویرایش شده است.

لطفا یک گزینه را انتخاب کنید